UDARY MÓZGU

Do celów szybkiego rozpoznania objawów udaru stworzony został akronim FAST.

  • F (ang. face) – twarz – oznacza opadnięty kącik ust, asymetryczny wyraz twarzy, opadnięty kącik oka.
  • A (ang. arm) – ramię – powinniśmy zwrócić uwagę na osłabienie siły mięśniowej po jednej stronie ciała lub całkowity paraliż jednej strony.
  • S (ang. speech) – mowa – zaburzenia artykulacji, niemożność wypowiadania zdań, trudności w wypowiadaniu wyrazów.
  • T (ang. time) – czas – bo zareagować powinniśmy szybko! Im szybciej chory zostanie poddany odpowiedniej terapii, tym większa szansa na zapobieżenie nieodwracalnym stratom komórek nerwowych w mózgu.

Pamiętajmy jednak, że nie wszystkie z powyżej wymienionych objawów muszą być obecne, by zadecydować o wezwaniu pogotowia ratunkowego.

Niedokrwienny udar mózgu – jego przyczyną jest niedrożność naczynia krwionośnego mózgu spowodowana zatorem lub zakrzepem.

Przyczyny:
  • zator powstaje wskutek uwięźnięcia w naczyniu mózgowym materiału pochodzącego spoza układu nerwowego, np. skrzepu wytworzonego najczęściej na lewej zastawce serca; występuje bardzo często u osób z zaburzeniami rytmu serca; w następstwie dochodzi do utraty funkcji mózgu w obszarze nieukrwionym, powstają drgawki, nie występuje ból głowy, poszkodowany nie odczuwa bólu;
  • zakrzep – stopniowe odkładanie się skrzepliny zamykające światło naczynia krwionośnego; bardzo często występuje u osób z daleko posuniętą miażdżycą naczyń; dochodzi do stopniowej utraty funkcji mózgu w obszarze nieukrwionym, brak drgawek, brak odczuwania bólu.
Krwotoczny udar mózgu (wylew krwi do mózgu)

Przyczyny:
  • uszkodzenie tętnicy w obrębie mózgu spowodowane najczęściej nadciśnieniem tętniczym lub pęknięciem wcześniej utworzonego tętniaka; wynaczyniająca się krew tworzy krwiak uciskający tkankę mózgową, z kolei ucisk doprowadza do niedotlenienia i obumarcia w tym obszarze tkanki mózgowej; w następstwie dochodzi do utraty funkcji mózgu w obszarze nieukrwionym, występuje nagły, silny ból głowy, poszkodowany traci przytomność.
Objawy:
  • porażenie mięśni twarzy o różnym nasileniu, charakterystycznym objawem jest tzw. asymetria twarzy (otwarte oko, opadnięty kącik ust, bardzo często wypływająca z niego ślina); pamiętać musimy, że jeżeli objawy obserwujemy na lewej części twarzy, zmiany chorobowe zachodzą w prawej części mózgu, i na odwrót: objawy obserwowane po prawej stronie twarzy dowodzą, że zmiany chorobowe zachodzą w lewej części mózgu;
  • trudności z mówieniem;
  • niewyraźna, chaotyczna mowa;
  • porażenie mięśni ciała, paraliż jednej połowy ciała;
  • zmienny stan świadomości (dezorientacja, apatia);
  • utrata czucia;
  • zawroty głowy;
  • zaburzenia równowagi i chwiejny chód;
  • zawroty głowy, skłonność do upadków; – zaburzenia widzenia.
Postępowanie:
  1. obowiązkowo wzywamy fachową pomoc medyczną;
  2. kontrolujemy drożność dróg oddechowych (usuwamy ruchome sztuczne uzębienie);
  3. kontrolujemy funkcje życiowe – oddech i krążenie; jeżeli brak – rozpoczynamy resuscytację krążeniowo-oddechową;
  4. jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny, układamy go w pozycji ze stabilnie uniesionym tułowiem,
  5. działamy przeciwwstrząsowo.